تبریز- بامدادفردا- به رغم کم شدن ذخایر آبی کشور به ویژه آذربایجان شرقی در ۲ دهه اخیر و تهدید نسل‌های آینده از این بابت، هنوز احساس خطر و حس مسوولیت برای حفاظت از منابع و مصرف این مایع حیات در شهروندان ایجاد نشده است.
در جهان روزانه ۱۰ میلیارد تن آب مصرف می‌شود، در حالی که تنها ۳ درصد از آب موجود در کل جهان قابل نوشیدن است و باقیمانده، آب دریا و غیرقابل نوشیدن است. از این ۳ درصد هم ۲.۵ درصد به حالت یخ‌زده در یخچال‌های قطب جنوب و قطب شمال قرار دارد و در دسترس بشر نیست. بنابراین انسان باید بتواند با نیم درصد باقیمانده همه نیازهای آشامیدنی و بهداشتی خود را برطرف سازد.
سازمان ملل متحد اعلام کرده هر انسان روزانه دست کم به ۵۰ لیتر آب نیاز دارد تا بتواند بنوشد، غذا درست کند و نیازهای بهداشتی خود را مرتفع کند، اما سازمان جهانی بهداشت مقدار متوسط سرانه ۱۵۰ لیتر را برای برآوردن نیازهای بهداشتی هر نفر در روز تعیین کرده است.
در ایران اگر میزان مصرف آب بخش خانگی، صنعتی، تجاری و فضای سبز را در سراسر کشور در نظر بگیریم و بر جمعیت ایران تقسیم کنیم، به‌طور متوسط در هر شبانه‌روز هر ایرانی ۱۹۷ تا ۲۰۰ لیتر آب مصرف می‌کند، مصرف سرانه آب در بخش خانگی در ایران به‌طور متوسط ۱۵۷ لیتر در روز، اما این مقدار در آذربایجان شرقی ۱۹۰ لیتر است که همین امر آغاز اقداماتی در خصوص فرهنگ سازی برای مدیریت و مصرف بهینه آب در استان را گریزناپذیر کرده است.
ضرورت فرهنگ سازی مصرفه بهینه آب از مدارس
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب آذربایجان شرقی با تاکید بر مدیریت مصرف آب و فرهنگ سازی در این خصوص به ایرنا گفت: دانش آموزان در این خصوص نقش مهمی دارند.
علیرضا ایمانلو اعلام کرد: امسال در جهت فرهنگ سازی، الگوسازی و تربیت دانش آموزان برای ۵۰ هزار نفر آموزش های لازم در خصوص مدیریت مصرف آب ارایه می شود.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب آذربایجان شرقی ادامه داد: در یکسال گذشته ۳۵ هزار نفر به صورت چهره به چهره آموزش های مربوط به مصرف بهینه و مدیریت مصرف آب را گذرانده اند که از این تعداد ۱۲۰۰ نفر معلم و ۳۵۰۰ نفر اولیا دانش آموزان هستند.
ایمانلو در خصوص دیگر برنامه های آموزشی و فرهنگی این شرکت نیز گفت: زنگ صرفه جویی آب و جشن آب در خصوص اهمیت این مایع حیاتی در مدارس تبریز برگزار شده است.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب آذربایجان شرقی اضافه کرد: برنامه «بانوی آب» نیز در استان کلید خورده است و در این طرح مادر و زنان خانواده نقش محوری در فرهنگ سازی مصرف آب دارند .
وی به کمپین «خانه تکانی در عید» با رویکرد فرهنگ سازی در مصرف آب و استفاده نکردن از آب شرب برای شستن لوازم منزل نیز اشاره کرد و افزود: با صنایع نیز تفاهم شده تا بر روی شیرآلات خود کاهنده مصرف آب نصب کنند که در این صورت ۲۵ درصد صرفه جویی در مصرف می شود.
ایمانلو با اشاره به اینکه با بسیج و سپاه برای نصب کاهنده در مراکز نظامی و پادگان ها و همچنین آموزش و پرورش نیز تفاهم شده تا کاهنده مصرف آب در مدارس نیز نصب شود، گفت: آب مراکز فضای سبز شهرداری نیز جداسازی شده است.
وی با اعلام اینکه قیمت ۱.۵ لیتر آب مورد استفاده مشترکان در ایران ۳ ریال اما هزینه تمام شده آن در کشورمان همانند اروپا حدود ۲ هزار تومان است، تاکید کرد: باید مردم درک درستی از کم بودن آب داشته باشند و بدانند که وضعیت موجودی این مایع با رفاه خودشان در ارتباط است و با کم بودن آن کنار بیایند و مدیریت مصرف داشته باشند.
ایمانلو گفت: تامین آب تبریز از سد نهند و تامین آن از زرینه رود به طول ۱۸۰ کیلومتر با پنج ایستگاه پمپاژ، دشواری های خود را داشته و مستلزم هزینه های بالایی است که باید با مصرف بهینه قدر آب را بدانیم.
شرکت ۵۰ هزار دانش آموز آذربایجان شرقی در طرح نجات آب
مدیرعامل آب منطقه ای آذربایجان شرقی نیز به ایرنا گفت: تعادل بخشی به مصرف آب های زیرزمینی و کشاورزی، مهمترین فعالیت های انجام شده در راستای صرفه جویی و صیانت از منابع آب است و در این راستا ارتقای آگاهی های دانش آموزان نیز هدف گذاری شده که آشنایی با آب مجازی یکی از این موضوعات است.
یوسف غفارزاده اظهار کرد: آب مجازی میزان آب موجود و بکار رفته در تولید محصولات کشاورزی مثل چغندر قند، سیب و غیره است که مصرف بالایی در کشاورزی دارد و باید به سمت محصولاتی پیش برویم که کم آب بر باشند.
وی افزود: انسداد چاه های غیرمجاز، نصب کنتورهای هوشمند آب، راه اندازی گروه های گشت و کنترل برای جلوگیری از اضافه برداشت آب و چاه کشاورزی از دیگر اقدامات برای کاهش و مدیریت مصرف آب است.
غفارزاده به اجرای طرح دانش آموزی نجات آب، موسوم به «داناب» و قرار گرفتن ۵۰ هزار نفر زیر پوشش این طرح اشاره کرد و گفت: در نشست هایی با تعاونی های آب بران سعی شده از اضافه برداشت آب های زیرزمینی جلوگیری شود.
وی اظهار کرد: در حوضه آبریز دریاچه ارومیه و دشت های مرند و شبستر، برنامه های فرهنگی ساکنان بومی برای کاهش مصرف آب برگزار می شود.
وی گفت: امسال ۱۵ هزار دانش آموز در مقطع دوم دبیرستان با مباحث مدیریت آب آشنا می شوند و این طرح از ۴ سال پیش آغاز شده است.
مدیرعامل آب منطقه ای آذربایجان شرقی ادامه داد: علاوه بر دانش آموزان، معلمان دروس جغرافیا، زمین شناسی، انسان و محیط زیست و علوم اجتماعی استان با مباحث مدیریت مصرف آب آشنا می شوند.
ضرورت آکاه سازی افکار عمومی از عواقب خشک شدن دریاچه ارومیه
رئیس پژوهشکده مطالعات دریاچه ارومیه در دانشگاه ارومیه نیز به ایرنا گفت: سبک زندگی و مصرف آب توسط مردم منطقه همانند دوران پرآبی دریاچه ارومیه است و در این خصوص مسوولان باید برنامه ریزی مناسبی داشته باشند.
کامران زینال زاده اضافه کرد: کارشناسان و متخصصان خارجی که برای بازدید از پژوهشکده و طرح های احیای دریاچه ارومیه به ایران می آیند، از واکنش مردم نسبت به بحران این دریاچه ابراز شگفتی می کنند.
وی با اشاره بر ضرورت افزایش آگاهی مردم نسبت به عواقب خشکی دریاچه ارومیه، اظهار نمود: فرهنگ سازی در مورد نحوه صرفه جویی و مصرف بهینه آب بسیار ضرورت دارد.
زینال زاده با تاکید بر اینکه با خشک شدن دریاچه ارومیه امکان حیات برای چندین میلیون مردم منطقه دشوار می شود، اظهار کرد: شیوه کنونی کشاورزی در منطقه به خشک شدن دریاچه ارومیه منجر می شود.
وی گفت: در حالی که مصرف ۴۰ درصد منابع آب به معنای عبور از خط قرمز است، در حوضه آبریز دریاچه ارومیه ۷۰ درصد از منابع آب تجدیدپذیر استفاده می شود.
ضرورت گفتمان سازی مصرف بهینه آب
معاون پژوهش، برنامه ریزی و نیروی انسانی آموزش و پرورش آذربایجان شرقی نیز به ایرنا گفت: مدیریت مصرف آب موضوع ملی است که باید در خصوص آن گفتمان سازی شود و در واقع به نوعی خود مردم نیز به آن حساس شوند و آن را مدیریت کنند.
کامیار قهرمانی اظهار کرد: اهمیت آب در عصر کنونی به قدری است که تمام مسائل را تحت تاثیر قرار داده و آموزش پرورش نیز با وقوف به اهمیت این موضوع، در برنامه های رسمی درسی خود از دوران پیش دبستان، ابتدایی و متوسطه برنامه ریزی در خصوص فرهنگ سازی در مورد آن را در اولویت قرار داده است.
وی افزود: اهمیت آب با توسعه پایدار پیوند دارد و در کتب درسی به صورت جدی به آن پرداخته شده است و با جریان سازی و گفتمان سازی هدف گذاری شده تا خود دانش آموزان سفیران الگوی مصرف شوند.
گزارش از: پیمان پاکزاد
