رئیس بنیاد ایران‌شناسی: میراث فرهنگی پیوند میان ملت و هویت تاریخی است

به گزارش پایگاه خبری بامدادفردا، علی‌اکبر صالحی روز یکشنبه در آیین گشایش پنجمین جشنواره بین‌المللی خلاقیت و نوآوری تبریز در هنرهای اسلامی و صنایع‌دستی(ارسیکا) در دانشگاه هنر اسلامی تبریز، اظهار کرد: صدای تپش زندگی در دل بازار کهن تبریز، از ایوان‌های فیروزه‌ای و کوچه‌پس‌کوچه‌های تاریخی آن، طنین‌افکن و غرورآفرین است.

وی افزود: شهر تبریز، این گوهر درخشان آذربایجان با بازار سرپوشیده، مسجد کبود، ارگ علیشاه و معماری کم‌نظیر خود بازتابی از روح زمانه و حافظه‌ی زندگی مردم این سرزمین است و هر آجر در این شهر، روایتگر پیوند داد و ستد، هنر ظریف و اعتقاد اجتماعی مردمان آن بوده و همین میراث، آینده‌ی هویت جمعی ما را شکل می‌دهد.

وی تاکید کرد: تبریز در تاریخ ایران، همواره مرکز تجارت و نماد پایداری و اقتصاد بوده و معماری آن با هویت ملی ایرانیان درهم‌تنیده است و برای همین نیز در جنگ‌ها، همواره پیوند میان معماری و ملت را نابود می‌شود.

صالحی گفت: در کشورهای افغانستان، عراق و به خصوص غزه هزاران اثر تاریخی و فرهنگی نابود شده‌اند و هر کوچه و بنایی که در آتش می‌سوزد، تلاشی برای زدودن حضور یک ملت از حافظه تاریخ و بریدن رشته پیوند میان نسل‌ها است.

وی افزود: جنایتکاران می‌دانند اگر نسلی گذشته‌اش را نشناسد، آینده‌ای نخواهد داشت؛ ازاین‌رو، حمله به میراث فرهنگی در غزه در واقع تهاجمی تمام‌عیار به فرهنگ و حافظه جمعی این تمدن است که به «نسل‌کشی فرهنگی» معروف است.

رئیس بنیاد ایران‌شناسی تأکید کرد: بازسازی پس از جنگ، فصلی دشوار است که عقل، صبر و خرد جمعی می‌طلبد. گاهی جامعه می‌خواهد همه چیز سریع‌تر به حالت نخست بازگردد و گاهی تصمیم می‌گیرد جای خالی را به‌عنوان یادبود حفظ کند تا نسل‌های آینده را آگاه سازد اما تصمیم درست، زمانی پدید می‌آید که مردم محلی، استادان دانشگاه و مدیران در کنار هم بنشینند و به گفت‌وگو بپردازند.

وی، نقش جامعه محلی را در پاسداری از میراث فرهنگی حیاتی دانست و گفت: انجمن‌های مردمی می‌توانند حافظ آثار باشند و روایت‌های شفاهی خود را ثبت کنند. جوانان تبریز نیز با بهره‌گیری از فناوری‌های نو قادر هستند تا چهره‌ی بناهای تاریخی را پیش از آسیب، مستند کنند.

وی افزود: سازمان‌های مردم‌نهاد می‌توانند در زمینه آموزش تیم‌های «واکنش سریع فرهنگی» و ارتباط با نهادهایی چون یونسکو و ارسیکا فعال‌تر شوند.

صالحی با اشاره به ظرفیت گردشگری تاریخی و هنری در شهر تبریز با توجه به سابقه و قدمت این شهر، گفت: اگر گردشگری به شکل متوازن برنامه‌ریزی نشود، به‌جای رونق، سبب فرسایش و آسیب به آثار تاریخی خواهد شد. نهادهای فرهنگی و اقتصادی باید با مسئولیت‌پذیری، از تبدیل میراث فرهنگی به کالای صرفاً تجاری جلوگیری کنند.

وی افزود: خصوصی‌سازی بی‌ضابطه نیز می‌تواند اصالت بناها را تهدید کند، درحالی‌که سرمایه‌گذاری هدایت‌شده و نظارت‌شده می‌تواند روح تازه‌ای به بافت تاریخی بدمد.

وی خاطرنشان کرد: مرمت و حفاظت از میراث فرهنگی دانشی زنده است و دانشگاه‌ها باید مهارت‌های مرمتی را علمی‌تر و میدانی‌تر آموزش دهند تا میان دانش و عمل پیوندی مؤثر برقرار شود زیرا اگر میراث فرهنگی در زندگی مردم حضور نداشته باشد، دیر یا زود از حافظه جمعی محو خواهد شد.

رئیس بنیاد ایران‌شناسی کشور افزود: هر بنای تاریخی که با کاربری متناسب و احترام به اصالت حفظ شود، می‌تواند میان گذشته و اکنون پلی بسازد و تداوم فرهنگی را معنا بخشد و امروز میراث فرهنگی ما، دارایی راهبردی ملت ایران است و پاسداری از آن، پایه‌ای از اتحاد مقدس ملی به‌شمار می‌آید که امروز بیش از هر زمان دیگری به آن نیازمندیم.