تبریز-پایگاه خبری بامدادفردا-منطقه آزاد ارس یکی از مناطق آزاد مهم کشور از نظر واردات و صادرات و تجارت خارجی محسوب می‌شود که می تواند دالان راهبردی صادرات و واردات کشور لقب بگیرد و به خاطر بسیاری از مزیت های موجود این امکان وجود دارد که مثبت بودن تراز تجاری ارس نیز نشانه ای از این موضوع است، در این گزارش نیز به بررسی وضعیت تراز تجاری آن می‌پردازیم.
منطقه آزاد ارس در شمال غرب کشور و نقطه صفر مرزی همجوار جمهوری آذربایجان و نخجوان واقع شده و به عنوان صنعتی ترین و بر اساس ارزیابی جدید دبیرخانه مناطق آزاد و اقتصادی کشور رتبه اول مناطق آزاد کشور شناخته می‌شود.
این منطقه با ۷۱ هزار و ۸۰۰ هکتار گستره در محدوده جلفا، ایری و سیه رود، نوردوز، خداآفرین و قلی بیگلو و داشتن سه گمرک شامل جلفا، نوردوز و خداآفرین از ظرفیت‌های خوبی برای سرمایه گذاری داخلی و خارجی و رونق اقتصادی استان برخوردار است.
وقتی از وضعیت تراز تجاری و واردات و صادرات منطقه آزاد ارس سخن به میان می آید، باید تفکیک مهمی بین گمرک خود منطقه و گمرکی که متولی آن سازمان گمرک ایران است، قائل شد.
تجارت در واحدهای تولیدی که در منطقه آزاد ارس واقع هستند، مجزا از سایر واحدهای تولیدی کشور محسوب می‌شود و به نوعی دخل و خرج متفاوتی دارند؛ به طوری که مثلا در کنار گمرک جلفا که وظیفه ثبت واردات به کشور و صادرات از کشور دارد، گمرک منطقه آزاد نیز مستقر است که آن هم وظیفه ثبت واردات به این منطقه و صادرات از آن را برعهده دارد بنابراین وضعیت تراز تجاری منطقه آزاد ارس، مجزا از گمرک ثبت می‌شود.
تراز تجاری منطقه آزاد ارس مثبت است/۱۷۲ میلیون دلار صادرات
مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ارس روز چهارشنبه در گفت‌وگو با ایرنا، در خصوص آخرین وضعیت تراز تجاری این منطقه، اظهار کرد: مجموع صادرات قطعی این منطقه در سال ۱۴۰۲ حدود ۱۷۲ میلیون دلار، صادرات مجدد آن ۱۹ میلیون دلار و واردات نیز ۱۰۴ میلیون دلار بوده و بیانگر تراز تجاری مثبت در منطقه آزاد ارس است، این آمار متفاوت از آمار گمرک جلفا و نوردوز بوده و توسط گمرک سازمان منطقه آزاد ارس ثبت شده است.
مجید کیانی با اشاره به تفکیک واردات و صادرات گمرک ایران در جلفا و نوردوز با گمرک سازمان منطقه آزاد ارس، افزود: این آمارها ارتباطی با هم ندارند به طوری که اگر منطقه آزاد ارس وجود نداشت، این گمرک‌ها همچنان به واردات و صادرات خود ادامه می‌دادند.
معافیت مالیانی گواهی بر تراز تجاری مثبت منطقه آزاد ارس است
وی خاطرنشان کرد: واحدهای تولیدی منطقه آزاد ارس دارای معافیت مالیات ارزش افزوده هستند و این معافیت زمانی عملی می‌شود که محصور شدگی منطقه تایید شده و تراز تجاری آن نیز مثبت باشد، بنابراین معافیت کنونی مالیاتی در واحدهای منطقه نیز گواهی بر این موضوع است.
۲۵۱ واحد فعال صنعتی و ۱۶۰ واحد صنعتی در حال ساخت در منطقه آزاد ارس وجود داردکیانی با اشاره به اینکه تعداد ۲۵۱ واحد فعال صنعتی و ۱۶۰ واحد صنعتی در حال ساخت در منطقه آزاد ارس وجود دارد، اظهار کرد: سال ۱۴۰۲ یک میلیون و ۲۰ هزار میلیارد ریال تقاضای سرمایه‌گذاری در منطقه داشتیم که ۷۰۰ هزار میلیارد ریال آن به تایید سازمان رسید و نزدیک به ۹۰ هزار میلیارد ریال نیز محقق شده است.
آمار گمرک ایران هیچ تاثیری بر آمار منطقه آزاد ارس ندارد
علی نوید، معاون اقتصادی و سرمایه گذاری منطقه آزاد ارس نیز در گفت‌وگو با ایرنا، اظهار کرد: گمرک ایران، متولی ورود کالا به سرزمین اصلی (کشور به استثنای مناطق آزاد ) و خروج کالا از آن در تمامی مرزهای دارای کریدور کشورمان است و با استقرار در مرزهای کشور به کنترل این فرایند اقدام می‌کند.
وی افزود: اگر مناطق آزاد در مرزهای کشورمان وجود نداشته باشند این گمرک‌ها به فعالیت خود ادامه می‌دهند و آمارهای صادرات و واردات آن‌ها هیچ تاثیری بر روی آمارهای منطقه ندارد.
وی ادامه داد: هنگام تعریف یک منطقه آزاد، در واقع محدوده‌ای تعیین می‌شود که جدا از سرزمین اصلی، قوانین خاصی برای خود دارد و تجارت در این منطقه آزاد نیز بر اساس این قوانین انجام می‌شود.
نوید با بیان اینکه سازمان منطقه آزاد ارس دارای گمرک مجزا است، گفت: این گمرک وظیفه کنترل ورود و خروج کالا و مواد اولیه به منطقه را برعهده دارد، مواد اولیه و ماشین آلات از این طریق برای تولیدی‌های منطقه وارد می‌شود.
سال گذشته ۱۰۴ میلیون دلار واردات رسمی کالای مسافری، ماشین آلات و مواد اولیه به منطقه را داشتیم
وی با اعلام اینکه سال گذشته ۱۰۴ میلیون دلار واردات رسمی کالای مسافری، ماشین آلات و مواد اولیه به منطقه را داشتیم که تمام اطلاعات آن‌ها در سامانه وزارت صمت وجود دارد، افزود: واردات گمرک جلفا که متفاوت از منطقه آزاد است نیز ۸۴۰ میلیون دلار بود، کالاهای وارداتی از طریق این گمرک وارد کشور شده و به سایر شهرهای استان و کشور انتقال می‌یابند.
وی ادامه داد: صادرات کالاهای تولیدی سرزمین اصلی توسط گمرک ایران و کالاهای تولیدی داخل منطقه آزاد ارس نیز از طریق گمرک منطقه انجام می‌شود.
معاون اقتصادی و سرمایه گذاری منطقه آزاد ارس در تشریح وضعیت صادرات کالاهای تولیدی منطقه، اظهار کرد: صادرات ۲ بخش مستقیم و غیرمستقیم دارد، از طریق کارت بازرگانی خود تولیدی ها به طور مستقیم ۱۱۲ میلیون دلار و از طریق کارت بازرگانی تولیدی دیگران به طور غیرمستقیم ۶۹ میلیون دلار صادرات در سال گذشته انجام شده و آمار صادرات مجدد منطقه نیز ۱۹ میلیون دلار بوده است.
وی افزود: در مدت یاد شده صادرات خدمات منطقه در قالب ورودی گردشگر خارجی نیز نزدیک به ۹۲ میلیون دلار و صادرات خدمات ترانزیت از منطقه حدود ۴۵ میلیون دلار بود و در مجموع رقم صادرات کالا و خدمات منطقه آزاد ارس به بالای ۳۰۰ میلیون دلار می‌رسد که با توجه به میزان واردات به منطقه نشان از تراز تجاری مثبت است.
وی با اشاره به مزیت واحدهای تولیدی مستقر در منطقه، اظهار کرد: مهمترین مزیت این واحدها، معافیت مالیاتی است که این عامل موجب کاهش هزینه‌ها شده و واحدهای تولیدی به راحتی و شفاف عمل می‌کنند، مزیت دیگر نیز واردات ماشین آلات بدون فرایند پیچیده گمرکی و کاهش زمان ترخیص است.
رشد ۶۷ درصدی تراز تجاری گمرک جلفا
صادرات یک میلیارد و ۵۴۱ میلیون دلاری گمرکات آذربایجان شرقی به ۱۰۳ کشور دنیا
صادق نامدار، ناظر گمرکات آذربایجان شرقی نیز در گفت‌وگو با ایرنا، اظهار کرد: در محدوده منطقه آزاد تعداد ۲ اداره گمرک ایران شامل اداره کل گمرک جلفا و اداره گمرک نوردوز مستقر است، گمرک خداآفرین نیز از گمرکات جدیدی است که صرفا در رویه مسافری فعال است.
وی افزود: میزان واردات گمرک جلفا در فروردین ماه سال ۱۴۰۲ حدود ۵۲ میلیون دلار و میزان صادرات آن نیز حدود ۱۰ میلیون دلار بود که تراز تجاری منفی ۴۲ میلیون دلار را نشان می‌دهد. در فروردین ماه سال ۱۴۰۳ نیز میزان واردات این گمرک حدود ۳۷ میلیون دلار و صادرات نیز حدود ۲۳ میلیون دلار بوده که تراز تجاری منفی ۱۴ میلیون دلاری برای آن ثبت شده است.
وی خاطرنشان کرد: آمارها نشان می‌دهد که وضعیت تراز تجاری گمرک جلفا در فروردین ماه امسال نسبت به سال گذشته رشد ۶۷ درصدی داشته است.
نامدار در خصوص وضعیت تراز تجاری گمرک نوردوز نیز گفت: این گمرک به دلیل عدم فعال بودن رویه واردات، فقط آمار صادرات داشته و تراز تجاری نمی‌توان برای آن متصور شد.
وی در ادامه به تشریح وضعیت گمرکات استان پرداخت و گفت: مبادلات تجاری استان در سال ۱۴۰۲ به بیش از سه میلیارد و ۲۹۰ میلیون دلار رسیده که نسبت به سال ۱۴۰۱، افزایش ۱۱.۱۵ درصدی را نشان می‌دهد.
وی افزود: مجموع صادرات سال گذشته از گمرک‌های استان بدون احتساب صادرات نفت خام، نفت کوره، نفت سفید و صادرات از محل تجارت چمدانی بالغ بر ۲ میلیون و ۹۳۰ هزار تن به ارزش یک میلیارد و ۵۴۱ میلیون دلار به ۱۰۳ کشور مختلف دنیا است.
پنج کشور عمده مقصد صادراتی آذربایجان شرقی به ترتیب کشورهای ترکیه، عراق، ارمنستان، جمهوری آذربایجان و گرجستان است.
وی افزود: پنج کشور عمده مقصد صادراتی آذربایجان شرقی به ترتیب کشورهای ترکیه ۳۰.۸ درصد، عراق ۲۰.۲ درصد، ارمنستان ۱۷.۵۷ درصد، جمهوری آذربایجان ۳.۶ درصد و گرجستان ۳.۵ درصد و پنج قلم کالای عمده صادراتی استان نیز به ترتیب شامل انواع میلگرد فولادی، پلیمرهای استایرن، قیر نفت، سیم مفتول و کشمش انگوری بوده است.
نامدار خاطرنشان کرد: در بخش واردات ۱۲ ماهه سال ۱۴۰۲ نیز در مجموع ۵۴۹ هزار تن کالا به ارزش یک میلیارد و ۷۵۰ دلار از مبداء ۶۳ کشور مختلف از طریق گمرکات استان وارد شده که رشد ۲۹ درصد در وزن و ارزش دارد و از این نظر بین استان‌های کشور در رتبه نهم قرار داریم.
وی، پنج کشور عمده مبدا واردات کالا از گمرکات استان بر اساس میزان واردات را به ترتیب کشورهای ترکیه ۵۷ درصد، امارات متحده عربی ۱۲درصد، چین ۱۱درصد، آلمان پنج درصد و کره جنوبی ۲ درصد عنوان کرد و گفت: پنج قلم عمده کالای وارداتی به ترتیب شامل کامیون‌های کشنده، شمش طلا، انواع توتون، گوشت منجمد گاوی و پودر کاکائو بوده است.
نامدار با بیان اینکه سال گذشته ۶۰۷ هزار تن کالا در بخش ترانزیت خارجی از گمرکات استان منتقل شده که با اختصاص ۳.۴ درصدی از کل ترانزیت کشور به خود، رشد چهار درصدی دارد، اظهار کرد: پنج کشور عمده مقصد ترانزیتی از گمرکات آذربایجان شرقی به ترتیب شامل کشورهای جمهوری آذربایجان، ترکمنستان، ازبکستان، ترکیه و عراق بوده است.
