شیرهای پاستوریزه تبریز درصدر نگاه‌ها/ داستان شیرهایی که می خوریم

همه چیز از برنامه صبحگاهی شبکه سه سیما شروع شد، فوق دکترای سم شناسی در این برنامه اعلام کرد: «شیرهای پاستوریزه آلوده به سم آفلاتوکسین بوده و فعلاً شیر نخرید.» بازرس انجمن بهداشت و ایمنی مواد غذایی در این برنامه ادعا کرد: «۶۲ درصد شیرهای پاستوریزه تبریز و ۳۳ درصد شیرهای تهران و برخی شهرهای دیگر، آلوده به سم سرطان زاست؛ بهادر حاجی محمدی تاکید کرد: باید نگران سم‌های کشنده داخل شیر باشیم».

کارشناس این برنامه اعلام کرد: در تهران بیش از ۳۰ درصد و در تبریز بیش از ۶۰ درصد شیرهایشان آلوده است» برای بررسی بیشتر قضیه در خصوص آلودگی شیرهای خوردنی تبریز مصاحبه‌هایی ترتیب دادیم تا به اصل موضوع پی ببریم.

شیرهای پاستوریزه تبریز آلوده نیستند

به گفته مدیرکل استاندارد آذربایجان‌شرقی، خبر منتشر شده در فضای مجازی مبنی بر آلودگی ۶۲ درصدی شیرهای پاستوریزه تولیدی استان شایعه‌ای بیش نیست؛ ساسان فرشی حق رو، در گفتگو با خبرنگار مهر، قاطعانه خبر آلودگی شیرهای پاستوریزه آذربایجان شرقی را رد کرد و ابراز داشت: نمونه برداری‌های مختلفی از واحدهای تولیدی لبنیات و شیر پاستوریزه استان از سوی کارشناسان این اداره کل در طول سال انجام می‌شود که تاکنون سم آفلاتوکسین در این موارد مشاهده نشده است.

وی نظارت سازمان جهاد کشاورزی، اداره کل دامپزشکی، معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی و اداره کل استاندارد بر تأمین مواد اولیه و روند تولید کارخانجات مواد غذایی و لبنی را دائمی دانست و اظهار داشت: آخرین مورد نمونه برداری از کارخانجات لبنی استان ۱۵ دی انجام شده و برای اطمینان بیشتر دوباره از تمام تولیدات این کارخانجات نمونه برداری خواهد شد.

مدیرکل استاندارد آذربایجان‌شرقی با اشاره به اینکه مواد لبنی و شیرهای پاستوریزه در کارخانه‌های استان امکان آلودگی ندارند، تاکید کرد: در مواد لبنی و شیرهای پاستوریزه تولیدی کارخانجات استان هیچ مشکلی وجود ندارد، از مردم می‌خواهیم به شایعه‌ها بی توجه بوده و با اطمینان خاطر مواد لبنی و شیرهای پاستوریزه را مصرف کنند.

پای استاندار آذربایجان شرقی هم به پای شیرها باز شد

استاندار آذربایجان‌شرقی نیز از اولین فرصت اظهارنظر پیرامون آلودگی شیرهای پاستوریزه استفاده کرد و در جلسه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی، با انتقاد از خبر منتشر شده در فضای مجازی مبنی بر سرطان زا بودن ۶۲ درصد شیرهای پاستوریزه در تبریز گفت: این خبر طبق بررسی‌های اداره کل استاندارد و سایر مراجع صلاحیت دار، کذب محض است.

محمدرضا پورمحمدی از کارشناسان خواست در اظهار نظرهای خود دقت کرده و از بیان مطالب غیر مستند که موجب ایجاد ناامنی روانی در جامعه می‌شود خودداری کنند.

وی با بیان اینکه ایجاد احساس ناامنی، بدتر از خود ناامنی است و دشمنان به دنبال ایجاد این احساس در بین افراد جامعه هستند، خبرنگاران را به اعتبارسنجی و بررسی دقیق اخبار و اظهارنظرهای افراد قبل از انتشار آنها دعوت کرد.

نماینده عالی دولت در استان آذربایجان شرقی با اشاره به خبر آلودگی کیک‌ها اذعان داشت: این کار دسیسه بدخواهان نظام برای ضربه زدن به کشور است، زیرا ایران سهم بسزایی در صادرات کیک، شیرینی و شکلات دارد و معاندان می‌خواهند از این طریق به این صنعت ضربه بزنند.

پورمحمدی ضمن اینکه خواستار ورود دستگاه قضائی به این مساله شد، از دستگاه‌های امنیتی و انتظامی هم خواست این مسائل را به جد پیگیری کنند و پدافند غیرعامل استانداری اقدامات لازم را در این خصوص انجام دهد.

تکذیب یا تأیید نمی‌کنیم

اما به سراغ مدیرکل دامپزشکی استان آذربایجان شرقی می‌رویم تا ببینیم نظارت بر فرآورده‌های دامی چگونه است، شیرهای موجود در بازار تا لحظه‌ای که فرآوری نشده تحت نظارت دامپزشکی است و بعد از آن تحت کنترل معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی قرار می‌گیرد.

امیرحسین بهداد، در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان مطلب فوق گفت: وجود مواد سرطان زا در شیرهای پاستوریزه تبریز را باید از کسی که ادعا کرده پرسید و من آن را نمی‌توانم تکذیب یا تأیید کنم.

به گفته مدیر کل دامپزشکی استان آذربایجان شرقی، اگر طبق ادعای ایشان باشد، باید احساس مسئولیت کرده و جلوی آن گرفته شود.

وی در خصوص نحوه نظارت اداره کل دامپزشکی بر فراورده‌های شیری گفت: شیرهای موجود در بازار تا لحظه‌ای که فرآوری نشده و حرارت داده نشده تحت کنترل و نظارت ماست اما شیرهای تولید شده در کارخانجات و شیرهای فرآوری شده تحت نظارت معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی هستند.

بهداد نظارت بر شیرهای خام دامی را وظیفه اداره کل دامپزشکی دانست و خاطرنشان کرد: مسئول فنی و بهداشتی دامپزشکی در تمام مراحل جمع آوری شیر، بار میکروبی آنها را چک کرده و اگر موردی باشد آن را خریداری نمی‌کند.

توصیه‌های یک دکتر داروساز به مصرف کنندگان شیر

یکی از دکترای داروساز در گفتگو با خبرنگار مهر، درباره سم آفلاتوکسین می‌گوید: سمی است که از کپک نان و همچنین یونجه‌ها و خوراک دام کپک زده (گونه‌های آسپرژیلوس) وارد بدن حیوان می‌شود و در بدن حیوان به صورت هیدروکسیله متابولیزه شده و با کاهش سمیت به آفلاتوکسین M تبدیل شده و در شیر ترشح می‌شود.

دکتر احد عبدل زاده می‌افزاید: این سم در پسته و بادام زمینی هم به علت رطوبت بالای این آجیل خوردنی به راحتی ایجاد می‌شود، در شیرینی جات آجیلی مخصوص پسته ای هم به علت استفاده پسته نامرغوب خطر آلودگی بالاست.

وی با اشاره به اینکه ذرت و گندم نیز در محیط رطوبتی مستعد آلودگی هستند، ادامه می‌دهد: سم آفلاتوکسین مقاوم به حرارت است و بر همین اساس، جوشاندن و پاستوریزاسیون شیر تأثیری در کاهش میزان سم ندارد.

این دکتر داروساز با تاکید بر اینکه سم موجب بروز سرطان گوارش و کبد می‌شود، تصریح می‌کند: گروه‌های آسیب پذیر مثل کودکان و سالخوردگان و کسانی که زیاد از شیر استفاده می‌کنند، باید میزان مصرف شیر را در فصول سرد که امکان چرای دام با علوفه سبز وجود ندارد محدود کنند.

عبدل زاده توصیه می‌کند: مصرف بهینه نان و خرید به میزان نیاز، خشک کردن سریع خرده نان و دور ریختن نان کپک زده به جای فروش به نمکی‌ها فرهنگ سازی شود.

این دکتر داروسازی یک پیشنهاد هم دارد: اگر این استاندارد را در تولید شیرهای صنعتی نمی‌توانیم رعایت کنیم حداقل برای مصارف گروه‌های آسیب پذیر که زیاد شیر مصرف می‌کنند، شیر سالم با تضمین کیفیت و تائید عدم آلودگی به آفلاتوکسین تولید و عرضه شود.

عبدل زاده تهیه لبنیات مثل کره و روغن حیوانی از محصولات بهار و تابستان، محدود کردن مصرف شیر در زمستان، مصرف بهینه نان و خشک کردن خرده نان اضافه پیش از دادن به نمکی‌ها را از دیگر توصیه‌های مهم در این راستا برشمرد.

چه باید کرد؟

مصرف لبنیات در ایران یک پنجم مصرف لبنیات در دنیاست که با برخی اظهارنظرهای غیر کارشناسی نباید این میزان مصرف را هم کمتر کرد.

امروزه میزان مصرف شیر یکی از مواد غذایی ضروری در سبد خانوار و همچنین به عنوان یکی از شاخص‌های سنجش رشد فرهنگی و اقتصادی جوامع مختلف به شمار می‌رود، تمام متولیان و مسئولان و زنجیره‌های تولیدی و فرآوری باید دست به دست هم بدهند تا ضمن تضمین سلامتی محصولات لبنی، مردم را برای استفاده از این نوع محصولات، ترغیب کرد.