تلون شعر در «کاغذپران»

مجموعه شعر «کاغذپران» در ۱۱۴ صفحه با شمارگان یکهزار به قیمت ۲۳ هزار تومان توسط انتشارات شانی در سال جاری به بازار نشر آمده است.

در مقدمه کتاب مجموعه شعر «کاغذپران» به قلم محمدکاظم کاظمی آمده است: “.. امروز بسیار شاعران داریم که به یک شیوه داستان می زنند. آن هم غالباً به شیوه عاشقانه و یا مذهبی. به طوری که بخش عمده‌ای از آثار معاصر آن ما و به ویژه هم نسلان مرتضی طوسی در یکی از این شیوه‌ها خلاصه می شود. ولی من مجموعه حاضر را کتابی متنوع می بینم در ساحات گوناگون معنایی، و از این رو می‌تواند دوستداران همه این معانی را به کار آید. در اینجا هم شعر عاشقانه می‌شود یافت هم شعر مذهبی و هم شعر اجتماعی.

این تنوع در حوزه قالب و وزن شعر هم خود را نشان می‌دهد. در این دفتر هم غزل می‌شود یافت، هم مسمط، هم مثنوی و آن هم در وزن های متنوع و گاه بلندتر از معمول. این خود می‌تواند زمینه ای شود برای تجربه اندوزی بیشتر و طبیعتاً شاعر در نهایت مدار اصلی شعر خودش را خواهد یافت، ولی این تجربه ها برای یافتن آن مدار ضروری است.

اما از نظر رویکرد کلی به عناصر محیط، باید شاعران را دو دسته بدانیم، یکی دسته ای که در فضاهای عام تصویر ها و عناصر رایج در شعر امروز نفس می کشند، دیگر دسته‌ای که به فضاهای خاص، چشمدیدهای عینی و فردی می گرایند.

مرتضی طوسی آشکارا در حوزه دوم موفق تر است. یعنی آنگاه که از تجربه های زندگی و چشمدید های عینی می گوید. هم از این روی شعرهای عاشقانه و اجتماعی او قوی تر است. در شعر مذهبی این رویه بسیار مقدور و میسور نیست و هم از این روی مرتضی طوسی ناچار غالباً مضامین دیگران را بازگو می‌کند و فضای کلی شعرش به شکلی محسوس به کهنگی می گراید.
در مقابل به نظر من می رسد که به همین دلیل، شاعر در دایره شعر اجتماعی و حتی عاشقانه از شعر مذهبی قوی‌تر است. چون اینجا شعرش مبتنی بر زیست شاعرانه اوست. به واقع در کنار آن تنوع های ممدوح، شاعر ما یک تنوع دیگر هم دارد و آن نوعی راهپیمایی میان استراتژی های مختلف شاعری است. از سویی گاهی نشانه هایی از تعلق به سنت شعری هم در زبان و هم در مضامین و تصاویر شعر او دیده می‌شود و از سویی تلاش برای رهایی از این قید و بندها در بعضی شعرهای دیگر.

من این کتاب را به چشم یک تلاش خوب و تجربه ارزشمند برای انتخاب شیوه بهینه می‌بینم و باورمندم که شاعر جوان و پرتوان ما می تواند شعرش را به مدار اصلی و نهایی خودش برساند. من خوش دارم در این مدار او تجربه های زندگی و چشمدیدهای عینی را بیشتر به کار گیرد، ولی نه تنها زندگی خویش. این گفتنی است که در این دفتر «من شخصی» شاعر بیشتر از حد انتظار حضور دارد و حضور دیگر انسان های اجتماعی در شعرها کمرنگ تر است.

بسیاری از شعرها بر مدار من می چرخد و این البته عیبی ندارد، اگر بتواند این «من» آیینه اجتماع نیز باشد. این نیز گفتنی است که در بعضی موارد خرده هایی فنی هم بر شعرها می شود گرفت که البته برای من در مقابل اندازه تجربه ها و احساسات شاعر چندان قابل توجه نیست. شاعر در مسیر کمال نهایی، کارش را از این جهت نیز صیق خواهد داد. به نظرم این تعیین مسیر کلی است که اهمیت بسیار دارد و من به پیمودن آن به وسیله شاعر جوان پر تلاش ما سخت باور مندم.

این که شاعری از غربی ترین نواحی نواحی قلمرو زبان فارسی نام کتابش را از اصطلاحات حوزه شرقی زبان فارسی بر گرفته است، به نظرم حامل پیامی نیک است از همدلی و داد و ستد بیشتر میان اهالی این وطن بزرگ فرهنگی”.

مجموعه شعر «کاغذ پران» مرتضی طوسی پیش از این برگزیده جشنواره ادبی نیاوران در سال ۱۳۹۷ و جشنواره شمس و مولانا در سال جاری شده است

مرتضی طوسی، متولد ۱۳۶۸، از شاعران خوش ذوق و آینده دار تبریز است.