اصلاح الگوی کشت در بیش از ۸۱۹ هزار هکتار اراضی آبی و دیم آذربایجان شرقی

به گزارش پایگاه خبری بامدادفردا، شهرام شفیعی در گفتگو با خبرنگاران اظهار کرد: سال زراعی (۱۴۰۰-۱۴۰۱) به عنوان سال مبدا ۲۰۴ هزار هکتار اراضی آبی و ۵۲۵ هزار هکتار اراضی دیم آذربایجان شرقی در فهرست اجرای طرح اصلاح الگوی کشت قرار گرفت و در سال های بعدی بر سطح اراضی دیم افزوده و از سطح اراضی آبی کاسته شد.

وی افزود: سال زراعی (۱۴۰۳-۱۴۰۲) ۱۹۱ هزار و ۷۱۷ هکتار اراضی آبی و ۶۲۴ هزار و ۸۷۵ هکتار اراضی دیم به زیر پوشش اجرای این طرح رفت و امسال نیز ۱۹۰ هزار و ۶۶۹ هکتار اراضی آبی و ۶۲۸ هزار و ۸۸۷ هکتار اراضی دیم استان برای اجرای طرح اصلاح الگوی کشت ابلاغ شده است.

رییس سازمان جهادکشاورزی آذربایجان شرقی به وضعیت اقلیمی استان اشاره کرد و افزود: آذربایجان شرقی به دلیل وسعت بالا، دارای آب و هوای متنوع بوده و دمای آن از ۴۵.۲ درجه سانتیگراد بالای صفر در تابستان تا ۳۳.۵ درجه سانتیگراد زیر صفر در زمستان متغیر است و متوسط دمای سالانه استان ۱۲ درجه سانتیگراد بالای صفر و متوسط بارندگی سالیانه آن نیز حدود ۲۲۴ میلی متر (در سال زراعی ۱۴۰۲- ۱۴۰۱) بوده است.

وی با بیان اینکه افزایش جمعیت و نیاز به مواد غذایی، افزایش تولید محصولات کشاورزی را طلب می کند، افزود: سرانه منابع آب تجدیدشونده در ایران و آذربایجان شرقی از سرانه جهانی پایین تر بوده و پدیده تغییرات اقلیمی و گرم شدن کره زمین نیز رو به گسترش است که ما را با چالش‌های اساسی تامین مواد غذایی مواجه می کند.

وی ادامه داد: نتیجه تغییرات اقلیمی در کشور، کاهش متوسط بارندگی سالانه و محدودیت بیشتر منابع آب قابل استفاده در بخش های مختلف اقتصادی و زیست محیطی را به دنبال داشته و رقابت کنونی مصارف آب در بخش های شرب شهری و روستایی، کشاورزی، صنعت و محیط زیست روبه افزایش خواهد بود.

شفیعی با اشاره به اهمیت اجرای الگوی کشت در کشور و به خصوص آذربایجان شرقی با توجه به وضعیت بحرانی آب، گفت: طراحی و پیشنهاد الگوی کشت یکی از مهمترین مباحث در برنامه ریزی کشاورزی محسوب شده و عوامل مؤثر بر الگوی کشت محصولات زراعی و باغی را می توان عوامل و منابع طبیعی مانند اقلیم، منابع آب و خاک، عوامل زیست محیطی، عوامل اجتماعی، سیاست گذاری های دولت و عوامل اقتصادی دانست.

وی ادامه داد: تعیین مناسب ترین مناطق تولید هر محصول، مهمترین مؤلفه مؤثر و زیربنای تدوین برنامه الگوی کشت بوده و زمینه ای برای تدوین و برقراری نظام کشت و تحقق آموزش، ترویج و خدمات متمرکز برحسب نوع محصول و هدایت محصولات کشاورزی به مناسب ترین جایگاه تولیدی آن ها است که نتیجه آن افزایش کمی و کیفی تولید و توان فنی کشاورزان و صرفه جویی در منابع و امکانات محدود کشور خواهد بود.

وی، تعیین الگوی کشت مناسب مناطق برنامه ریزی با لحاظ بیشینه کردن درآمد ناخالص و بهره وری مصرف آب، ایجاد بانک اطلاعاتی جامع و مکان دار الگوی کشت در این مناطق، تعیین مناطقی با قابلیت اصلاح الگوی کشت و تعیین مناطق موردنیاز اصلاح سامانه کشت با فناوری نوین را از جمله اهداف و دستاوردهای تدوین برنامه الگوی کشت در راستای بهره برداری پایدار از منابع پایه و تأمین امنیت غذایی عنوان کرد.

رییس سازمان جهادکشاورزی آذربایجان شرقی خاطرنشان کرد: طرح اصلاح الگوی کشت در آبان ماه سال ۱۴۰۱ رونمایی و ریاست کمیته ملی الگوی کشت به معاون اول رئیس جمهور و در استان ها به استانداران واگذار شد.

وی یکی از مهمترین الزامات اجرای الگوی کشت را همکاری تمامی دستگاه ها، ارگان ها و سازمان ها با سازمان جهاد کشاورزی عنوان کرد و گفت: ارگان هایی چون فرمانداری، صداوسیما، تشکل های مردم نهاد، اصناف، بنیاد ملی گندم کاران، سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی، شرکت خدمات حمایتی، موسسات و مراکز تحقیقاتی و دانشگاه ها، سازمان تعاون روستایی، اداره کل غله و خدمات بازرگانی دولتی، شرکت آب منطقه ای، شرکت پخش فراورده های نفتی و گازی و … در اجرای این طرح ملی دخیل هستند.

شفیعی افزود: هر ساله الگوی کشت ملی از سوی دبیرخانه آن تدوین و نظارت بر الگوی کشت واقع در سازمان تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی به استان ها ابلاغ می شود.

وی، محصولات ابلاغی در طرح ملی الگوی کشت را عمدتاً در ۹ گروه اصلی آبی و دیم دانست و اظهار کرد: محصولات غلات (گندم، جو، شلتوک، ذرت دانه ای، سایر غلات)، گروه حبوبات (نخود، عدس، لوبیا، سایر حبوبات)، دانه های روغنی (کلزا، گلرنگ، کاملینا، آفنابگردان روغنی، کنجد، سویا)، گروه محصولات علوفه ای (یونجه، ذرت علوفه ای، شبدر، سایر گیاهان علوفه ای)، گیاهان قندی (چغندرقند)، گیاهان صنعتی (پنبه)، گروه سبزی و صیفی (سیب زمینی، پیاز، گوجه فرنگی، سایر سبزیجات)، گروه گیاهان جالیز (خیار، هندوانه، خربزه، سایر گیاهان جالیزی) و سایر انواع گیاهان در این طرح ملی درنظر گرفته شده اند.

وی با بیان اینکه سطح ابلاغی کشت بین شهرستان ها براساس پتانسیل و سابقه کشت محصولات مختلف برش داده و جهت اجرا، ابلاغ می شود افزود: البته منظور از الگوی کشت، کاشت هیچ محصولی نیست بلکه مدیریت اصولی منابع خاک، آب و مسائل اقتصادی در عرصه تولید است.

رییس سازمان جهادکشاورزی آذربایجان شرقی در خصوص وضعیت استان از نظر اجرای طرح اصلاح الگوی کشت، گفت: ارزیابی های مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی در سال زراعی (۱۴۰۱-۱۴۰۲) نشان دهنده ۹۷ درصد تحقق و کسب درجه عالی از سوی سازمان تحقیقات کشاورزی برای اجرای این طرح در استان است و ارزیابی ها برای سال زراعی (۱۴۰۲-۱۴۰۳) به سازمان ارسال شده و فعلاً نتایج ابلاغ نشده است.

وی به اقدامات انجام گرفته در طول سه سال گذشته برای اجرای این طرح در استان اشاره کرد و افزود: ترویج و توسعه کشت مکانیزه و استفاده از دستگاه های کارنده خطی کار، کفکار و خطی کار فاروئردار در راستای استفاده بهینه از نهاده های کشاورزی و ارتقای بهره وری آب در این مدت مدنظر بوده است.

وی افزود: عملیات کشاورزی حفاظتی مشتمل بر عملیات حفظ و ذخیره رطوبت، افزایش حاصلخیزی خاک و اجرای تناوب زراعی، تغذیه با بقایای گیاهی جهت ذخیره رطوبت، ترویج و توسعه بکارگیری ادوات خاکورز مرکب با هدف حفظ بقایای گیاهی و افزایش ماده آلی خاک در جهت افزایش قابلیت نگهداری آب در خاک نیز در این مدت اجرا شده است.

شفیعی، جایگزینی محصولات زراعی کم آب بر علوفه مانند (خلر، ماشک، نخودعلوفه ای و …) به جای یونجه، ترویج و کاشت ارقام زودرس و میان رس ذرت علوفه ای از قبیل ماکسیما وسیمون به جای هیبرید دیرس ۷۰۴، توسعه کشت محصول زعفران و گیاهان دارویی (بالنگو، زیره سبز، نعناع فلفلی، آویشن، بادرنجبویه، گل محمدی و گوجی بری)، ترویج و توسعه کاشت ارقام زودرس زرگان و النا به جای رقم قرمز آذرشهر، بررسی سازگاری ارقام، طرح تغذیه و تراکم، انتقال یافته های نوین تحقیقاتی در خصوص به زراعی، هدایت کشت سبزی و صیفی زیر پوشش های گلخانه ای، افزایش سطح گلخانه های بزرگ و کوچک مقیاس و افزایش سطح استفاده از روش های نوین آبیاری را از دیگر اقدامات جهادکشاورزی آذربایجان شرقی برای اجرای طرح ملی اصلاح الگوی کشت دانست.

وی ادامه داد: در این مدت، سطح زیرکشت پیاز رقم قرمز آذرشهر از ۱۴۰۰ هکتار در سال زراعی ۱۳۹۳-۱۳۹۲ به مساحت ۵۵۰ هکتار در سال زراعی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ کاهش یافته و در این ۸۵۰ هکتار محصولات گندم و جو به جای پیاز کاشته شده است.

وی هم چنین از ترویج و توسعه کشت ارقام زودرس و میان رس سیب زمینی از قبیل سانته، مارفونا، جلی و … به جای ارقام دیررس و کشت مکانیزه سیب زمینی با دستگاه غده کار دو ردیفه زیگزاگی، ترویج و توسعه کشت ارقام زودرس هویج از قبیل کریستو، ویلمورن و … به جای ارقام دیررس و کشت مکانیزه هویج با دستگاه کمبینات سبزی و صیفی و حذف آیش و جایگزینی آن با کشت حبوبات، علوفه و گیاهان دارویی در اراضی دیم در طول سه سال گذشته در استان خبر داد.