آتش فقدان پایگاه دایمی اطفای حریق بر جان جنگل های ارسباران

انتشار تصاویری از تلاش های شبانه روزی نهادهای عضو کارگروه مدیریت بحران استانداری آذربایجان شرقی با همراهی نیروهای محلی برای اطفای آتش سوزی در جنگل های ارسباران، با استفاده از وسایل ابتدایی همچون بیل و کلنگ، نگرانی افکار عمومی و گروه های دوستدار محیط زیست از ادامه حیات این زیستکره نامزد ثبت در فهرست جهانی یونسکو را سبب شده است.

آتش‌سوزی جنگل‌های ارسباران از ساعت ۱۶ روز پنجشنبه چهاردهم مرداد در مناطق «بابایلی» و «قاسم کندی» کلیبر آغاز و با اعزام تیم‌های واکنش سریع آتش‌نشانی تبریز و جمعیت هلال احمر آذربایجان شرقی و با مشارکت جانانه نیروهای سپاه، بسیج، یگان حفاظت منابع طبیعی، محیط زیست، نیروی انتظامی و راهداری صبح فردا جمعه مهار شد.

در شرایطی که همه نیروهای حاضر در محل با تحمل دشواری های غیرقابل تصور، موفق به خاموش کردن آتش در منطقه «بابایلو»ی شهرستان کلیبر شده بودند، آتش در این منطقه بعد از ظهر روز جمعه گذشته بار دیگر شعله ور شد و نیروهای خسته و درمانده حاضر در محل ناگزیر از رساندن خود به آنجا برای اطفای مجدد حریق شدند.

بدیهی است که در ۲ روز جریان آتش در دل جنگل های ارسباران، نبود امکانات زیرساختی با اولویت پایگاه دایمی اطفای حریق در منطقه و غیبت بالگردهای آتش نشان در ساعات اولیه وقوع حریق، دغدغه اصلی مردم و مسوولان ارشد استان بود؛ هر چند بالگردها یک روز پس از آتش سوزی و با پیگیری های مکرر استاندار آذربایجان شرقی، رییس کل دادگستری استان و نماینده مردم شهرستان های کلیبر، خداآفرین و هوراند در مجلس شورای اسلامی از تهران، در نهایت وارد منطقه شدند، اما دایمی نبودن استقرار آنها در محل، مشکلاتی از قبیل کار نکردن چهارشانه در بکارگیری سبد آب پاش و مشکلات ناشی از آن به دنبال داشت.

البته نباید از انصاف دور شد که بالگردها بعداً ۲ سورتی پرواز کرده و منطقه را آبپاشی کردند و حتی هواپیمای آبپاش ایلیوشین نیز به منطقه اعزام شد، اما افکار عمومی و دوستداران محیط زیست می گویند که انجام این قبیل اقدامات دیرهنگام برای کمک به اطفای آتش در جنگل های ارسباران، مصداق مثل معروف «نوشداروی بعد از مرگ سهراب» است.

در این بین تکرار آتش سوزی در گستره جنگل های ارسباران در فقدان پایگاه دایمی اطفای حریق در این منطقه، واکنش مقام های ارشد آذربایحان شرقی را نیز به دنبال داشت، به گونه ای که حجت الاسلام و المسلمین سیدمحمدعلی آل هاشم، در دیدار مدیران تشکل های صنفی مطبوعات استان با وی به مناسبت روز خبرنگار، با گلایه از تکرار این قبیل حوادث اعلام کرد که ۲ سال پیش بر ضرورت پیگیری تدابیر لازم برای پیشگیری از آتش سوزی در ارسباران از طریق ایجاد زیرساخت ها تاکید کرده است.

محمدرضا پورمحمدی، استاندار آذربایجان شرقی نیز در نشست شب گذشته خود با فعالان خبری استان به مناسبت روز خبرنگار با تایید بروز مشکل در بالگردهای اعزامی از تهران برای کمک به اطفای حریق جنگل های ارسباران، تاکید کرد که این یک ثرورت ملی در /استانه ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو و صیانت از آن وظیفه همگانی است که باید به جد مورد توجه قرار گیرد.

در تبیین ضرورت ایجاد پایگاه دایمی اطفای حریق در جنگل های ارسباران لازم به یادآوری است که این پهنه جنگلی بی همتا با گونه های گیاهی و جانوردی منحصربفرد، هفدهم تیر ماه گذشته نیز در منطقه «قره تیکان لو»ی شهرستان خداآفرین دچار آتش شد و به مدت ۲ روز سوخت، ضمن اینکه سال قبل از آن نیز آتش سوزی یک هفته ای در آن بیش از ۶۰۰ هکتار عرصه جنگلی را خاکستر کرد.

برآیند این وضعیت، جدیت در اجرای طرح پایگاه دایمی اطفای حریق در جنگل های ارسباران را که اتفاقاً هزینه ۲۵ میلیارد تومانی آن نیز توسط مجتمع مس سونگون در راستای عمل به مسوولیت های اجتماعی و زیست محیطی آن تقبل شده، ضرورتی غیرقابل اغماض و تعلل است که باید با هماهنگی نهادهای ذینفع و مسوول در سطوح استانی و ملی در اسرع وقت عملیاتی شود.

در نهایت باید گفت که هر چند به روال مألوف، آتش افتاده بر جان جنگل های ارسباران، با از جان گذشتگی و ایثار نیروی انسانی، این بار نیز همچون دفعات گذشته خاموش و مهار شد، اما این سوال در نزد افکار عمومی شکل گرفته که چرخه معیوب وقوع آتش سوزی در این میراث ملی و جهانی و اطفای آن با امکانات اولیه تا کی ادامه خواهد داشت.

جنگل‌های ارسباران ناحیه کوهستانی وسیعی در شمال آذربایجان‌شرقی است که در محدوده شهرستان‌های اهر، کلیبر  و ورزقان و خداآفرین قرار دارد و یونسکو ۷۲ هزار و ۴۶۰ هکتار از آن را به عنوان ذخیره‌گاه زیست‌کره ثبت کرده است.