به گزارش پایگاه خبری بامدادفردا، دکتر محمدتقی اعلمی، رئیس دانشگاه تبریز، در مراسم افتتاحیه این همایش ضمن خوش‌آمدگویی به شرکت‌کنندگان و دست‌اندرکاران، اظهار داشت: دانشگاه تبریز با برگزاری این همایش، ارائه دستاوردها و توانمندی‌های علمی و تحقیقاتی و افتتاح مرکز نوآوری گندم، گام مهمی در راستای تقویت امنیت غذایی کشور برداشته است.

وی با اشاره به موقعیت جغرافیایی ایران در منطقه خشک و نیمه‌خشک، تأکید کرد: با توجه به شرایط کنونی کشور، توسعه کشاورزی پایدار باید به یکی از اولویت‌های اصلی سیاست‌های کلان ملی برای تحقق توسعه اقتصادی تبدیل شود. بهره‌برداری اصولی و پایدار از منابع موجود، به‌ویژه در حوزه امنیت غذایی، امری ضروری است.

رئیس دانشگاه تبریز با مقایسه وضعیت کشاورزی ایران و ترکیه، خاطرنشان کرد: ایران با وجود محدودیت‌های منابع آبی و خاکی، به صادرات محصولات جالیزی می‌پردازد، در حالی که ترکیه با بهره‌مندی از منابع آبی فراوان، با مدیریت بهینه از منابع خود استفاده می‌کند. این امر نشان‌دهنده ضرورت بازنگری در مدیریت منابع کشاورزی کشور است.

دکتر اعلمی با بیان اینکه حدود ۹۰ درصد آب کشور در بخش کشاورزی مصرف می‌شود، افزود: راندمان مصرف آب در این بخش تنها حدود ۳۰ درصد است. همچنین، افزایش دو برابری سطح زیر کشت در حوضه دریاچه ارومیه و تخصیص حق‌آبه به بخش کشاورزی، از عوامل اصلی وضعیت کنونی این دریاچه است.

وی همچنین به بحران فرونشست زمین در بیش از ۵۰ هزار کیلومتر مربع از اراضی کشور اشاره کرد و گفت: رفع این چالش نیازمند مدیریت نوین، بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته و اجرای سیاست‌های اصلاحی بلندمدت در بخش کشاورزی است. با مدیریت هوشمند و استفاده از فناوری‌های نوین، می‌توان چالش‌های منابع آب و خاک را به طور مؤثری برطرف کرد.

رئیس دانشگاه تبریز در پایان با اعلام آمادگی این دانشگاه برای همکاری با نهادها و دستگاه‌های مرتبط در حوزه امنیت غذایی، اظهار داشت: افتتاح مرکز نوآوری گندم و برنامه‌ریزی برای راه‌اندازی مرکز کشاورزی هوشمند، از جمله اقدامات کلیدی دانشگاه تبریز در این راستا است. برگزاری این همایش نیز با ارائه آخرین یافته‌های علمی در حوزه کشاورزی هوشمند، گامی مؤثر در جهت تحقق اهداف توسعه پایدار خواهد بود.

دکتر محمد مهدی‌نژاد، معاون عتف ستاد کل نیروهای مسلح، هم در این همایش بر ضرورت جهاد علمی، تحول در فناوری‌های نوین و بهره‌گیری از این ظرفیت‌ها برای توسعه کشاورزی تأکید کرد.

 وی چالش‌هایی نظیر ناترازی در انرژی و منابع آبی را مطرح و اظهار داشت که دکتر مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور، بر حل این مسائل تمرکز ویژه‌ای دارد.

دکتر مهدی‌نژاد بهره‌مندی از ظرفیت‌های ملی، به‌ویژه توان دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی، را برای رفع مشکلات کشور ضروری دانست و افزود: استفاده هدفمند از فناوری‌های پیشرفته، به‌ویژه هوش مصنوعی، راهگشای توسعه پایدار است.

 وی جهاد علمی را تلاشی خستگی‌ناپذیر مبتنی بر ایمان و خدمت به جامعه توصیف کرد که با ایجاد امید و انگیزه، بسیاری از چالش‌های ملی را برطرف می‌کند.

وی اهداف جهاد علمی را شامل بهره‌برداری بهینه از منابع ملی، کاهش هزینه‌ها، تقویت ارتباط دانشگاه و جامعه، اشتغال پایدار، حل مسائل اولویت‌دار، تحکیم روابط دانشگاهی، افزایش سرمایه اجتماعی و تحول در نظام علمی کشور برشمرد.

 به گفته وی، تحقیقات علمی باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که نیازهای کشور را به‌طور مؤثر تأمین کنند.

دکتر مجید آنجفی، معاون امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی، نیز در این همایش نقش کلیدی کشاورزی در اقتصاد ملی را تبیین کرد.

 وی اعلام کرد که حداقل سرمایه‌گذاری سالانه برای تولیدات زراعی ۵۰۰ همت است.

وی افزود: تولیدات کشاورزی کشور شامل ۹۱ میلیون تن محصولات زراعی، ۲۷ میلیون تن باغی، ۹.۵ میلیون تن دامی و ۱.۴ میلیون تن شیلاتی، در مجموع ۱۲۸.۹۲۵ میلیون تن است.

دکتر آنجفی ارزش محصولات کشاورزی را ۴۵ میلیارد دلار اعلام کرد و گفت: سهم کشاورزی در تولید ناخالص داخلی ۱۲ درصد، در اشتغال ۱۴.۸ درصد، در تسهیلات بانکی ۶.۷ درصد و در سرمایه‌گذاری کل کشور ۳.۵ درصد است.

وی ضرورت تقویت زیرساخت‌ها، افزایش سرمایه‌گذاری هدفمند و گسترش حمایت‌های مالی و فنی از بخش کشاورزی را مورد تأکید قرار داده و آن را لازمه ارتقای بهره‌وری، تحقق خودکفایی و توسعه پایدار این بخش می‌داند.

دکتر حسین نوید، دبیر علمی سومین همایش ملی کشاورزی هوشمند و رئیس دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز، هم در این همایش بر اهمیت هم‌اندیشی در موضوع امنیت غذایی و نقش فناوری‌های نوین در تحقق آن تأکید کرد.

وی اظهار داشت: امنیت غذایی به معنای تأمین غذای سالم، کافی و در دسترس، با رعایت اصول حفظ محیط زیست است. بدیهی است که کشاورزی و تولیدات زراعی و باغی  نقش بی‌بدیلی در این حوزه ایفا می‌کنند.

به گفته دکتر نوید، ایران با حدود ۱۳ میلیون هکتار اراضی زراعی، سالانه ۸۴ میلیون تن محصولات زراعی و با سه میلیون هکتار اراضی باغی و گلخانه‌ای، حدود ۲۶ میلیون تن محصول تولید می‌کند.

 وی با اشاره به تلاش‌های مستمر در سال‌های گذشته برای تأمین امنیت غذایی، خاطرنشان کرد که وضعیت کنونی کشاورزی کشور با چالش‌های جدی مواجه است. فرسایش خاک، کم‌آبی، خشکسالی، آلودگی محصولات، بهره‌وری پایین آب، آلودگی‌های زیرسطحی و پراکندگی مزارع از نظر اندازه و ابعاد، از جمله موانع اصلی توسعه کشاورزی پایدار در ایران هستند.

دکتر نوید با تأکید بر ضرورت بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و هوشمند در کشاورزی، افزود: استفاده از روش‌های نوآورانه و فناوری‌های پیشرفته نه تنها یک انتخاب، بلکه ضرورتی اجتناب‌ناپذیر برای غلبه بر چالش‌های موجود است. با توجه به ضریب نفوذ بالای فناوری اطلاعات در سراسر کشور، این امر کاملاً دست‌یافتنی است.

 وی به سند امنیت غذایی کشور اشاره کرد که کشاورزی هوشمند را به‌عنوان رویکردی نوین در کاشت، تولید و بهره‌برداری از محصولات کشاورزی تعریف کرده است. این رویکرد مبتنی بر فناوری‌های خودکار، سنجش از دور و فرایندهای هوشمند است که امکان پاسخگویی سریع، متناسب و جبرانی به عوامل محیطی و تکاملی را فراهم می‌کند.

وی همچنین به فعالیت‌های گروه مهندسی بیوسیستم دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز در ۱۵ سال گذشته اشاره کرد که با تشکیل تیم‌های تحقیقاتی میان‌رشته‌ای و ایجاد آزمایشگاه‌های تخصصی در دانشکده‌های کشاورزی، برق و کامپیوتر، گام‌های مؤثری در توسعه فناوری‌های نوین و نفوذ آن‌ها به بخش کشاورزی برداشته است.

دکتر نوید افزود: دانشگاه تبریز، با هدف ارتقای سطح فناوری‌های مورد استفاده در کشاورزی، از سال‌ها پیش برگزاری همایش‌های ملی در این حوزه را در دستور کار خود قرار داده و امسال مفتخر به میزبانی سومین همایش ملی کشاورزی هوشمند است.

به گفته وی، سومین همایش ملی کشاورزی هوشمند، که بر پایه موفقیت‌های دو دوره پیشین بنا شده، با محوریت موضوعاتی چون کشاورزی دقیق، اینترنت اشیا در کشاورزی، هوشمندسازی فرایندهای کشاورزی، ربات‌های کشاورزی و سنجش از دور، گامی مؤثر در راستای آینده‌ای هوشمندتر و پایدارتر در این صنعت به شمار می‌رود.

وی افزود: این رویداد علمی، با تمرکز بر جدیدترین دستاوردهای پژوهشی و فناوری‌های پیشرفته، بستری برای تبادل دانش میان پژوهشگران، اساتید برجسته، دانشجویان و فعالان صنعت کشاورزی فراهم می‌آورد و هدف اصلی این همایش، تقویت پیوند میان دانش و صنعت، گسترش پژوهش‌های کاربردی و توسعه همکاری‌های علمی برای پیشبرد کشاورزی پایدار و هوشمند است.

دکتر نوید در ادامه اعلام کرد که از مجموع ۷۵ مقاله ارسالی به دبیرخانه همایش، ۳۲ مقاله پذیرفته شده است که ۱۴ مقاله به‌صورت سخنرانی و ۱۸ مقاله در قالب پوستر ارائه خواهند شد. همچنین، سه کارگاه آموزشی با عناوین «کاربرد GIS در کشاورزی دقیق»، «آشنایی با ربات‌های کشاورزی» و «کشاورزی دقیق» در حاشیه این رویداد برگزار می‌شود.

شهرام شفیعی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان شرقی، هم به‌عنوان یکی از سخنرانان سومین همایش ملی کشاورزی هوشمند، گزارشی جامع از وضعیت بخش کشاورزی استان ارائه کرد.

 وی با اشاره به چالش‌های اصلی این بخش، اظهار داشت: مهم‌ترین موانع پیش روی کشاورزی استان در دو حوزه آب و خاک متمرکز است. محدودیت شدید منابع آبی و بحران‌های ناشی از آن، ضرورت بهره‌گیری از دانش روز و همکاری مستمر با دانشگاه‌ها را برای دستیابی به توسعه پایدار کشاورزی دوچندان کرده است.

شفیعی تأکید کرد که حل مشکلات منابع آبی و خاکی تنها با افزایش بهره‌وری و استفاده از فناوری‌های نوین، به‌ویژه کشاورزی دقیق، امکان‌پذیر است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان با اشاره به شکاف میانگین تولیدات کشاورزی استان با عملکرد کشاورزان پیشرو، بر لزوم اجرای تجربیات موفق این کشاورزان در سطح استان تأکید کرد و افزود: تقویت تشکل‌های کشاورزی و حمایت هدفمند از بهره‌برداران، از اقدامات کلیدی در این راستا است.

شفیعی همچنین بر ضرورت تقویت همکاری‌های علمی با دانشگاه تبریز تأکید و پیشنهاد کرد: ایجاد دفتر دائمی همکاری با حضور نمایندگان دستگاه‌های اجرایی، به تداوم و اثربخشی این تعاملات کمک خواهد کرد.

 وی در پایان ابراز امیدواری کرد که با هم‌افزایی نهادهای علمی و اجرایی، گام‌های مؤثری در مسیر توسعه پایدار کشاورزی استان برداشته شود.

همچین در مراسم افتتاحیه این همایش، از تلاش‌های دکتر حمیدرضا قاسم‌زاده، استاد تمام مهندسی بیوسیستم دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز، با اهدای لوح سپاس به امضای غلامرضا نوری قزلجه، وزیر جهاد کشاورزی، تقدیر به عمل آمد.

دکتر بابک ناصحی، مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان کشت و صنعت ناصحی، با موضوع کاربرد اینترنت اشیاء و هوش مصنوعی در صرفه‌جویی منابع، دکتر مجید فخری، معاون وزیر دفاع و رئیس سازمان جغرافیای وزارت دفاع، با موضوع نقش استراتژیک فناوری کشاورزی هوشمند در امنیت غذایی، و V. Nicodème Fassinou Hotègni، رئیس انجمن آفریقایی کشاورزی دقیق (AAPA)، با موضوع کشاورزی دقیق برای کشاورزان خرده‌پا، از سخنرانان کلیدی روز نخست همایش بودند.

لازم به ذکر است که سومین همایش ملی کشاورزی هوشمند، طی دو روز با حضور گسترده متخصصان، پژوهشگران و فعالان این حوزه برگزار می‌شود و انتظار می‌رود نقش مؤثری در تقویت ارتباطات علمی و توسعه فناوری‌های نوین در کشاورزی ایران ایفا کند.