نگاهی نو به میراث شهریار؛ از تأثیرپذیری تا نوآوری

به گزارش پایگاه خبری بامداد فردا، بزرگداشت روز شعر و ادب فارسی و تکریم مقام استاد شهریار با حضور حجت الاسلام جواد حاجی زاده، امام جمعه مراغه؛ امین امینیان، معاون استاندار و فرماندار ویژه شهرستان مراغه؛ اسد بابایی، مدیرکل کتابخانه های عمومی استان آذربایجان شرقی و جمعی از شعرا، ادبا و علاقمندان به شعر و ادب در تالار سرباز شهرستان مراغه برگزار شد.

شهریار با عشق به اهل بیت(ع) از دیگر شاعران متمایز شد

حجت‌الاسلام والمسلمین جواد حاجی‌زاده در مراسم بزرگداشت استاد شهریار با اشاره به توجه ویژه این شاعر به اهلبیت (ع)، این ویژگی را وجه تمایز او با دیگر شاعران برشمرد. وی با بیان اینکه افتخار نظام جمهوری اسلامی ایران این است که انقلاب ما، یک انقلاب فرهنگی است افزود: نمونه بارز این ادعا، دیدارهای طولانی‌مدت و مستمر مقام معظم رهبری با جامعه شعرا و ادبا است.

امام جمعه مراغه در ادامه اظهار داشت: آنچه به اشعار شهریار وزن و اعتبار جاودان می‌بخشد، سروده‌های ماندگاری همچون علی‌ای همای رحمت است که امروز نه تنها در ایران، که در سراسر جهان با زبان‌های مختلف خوانده می‌شود و مضامینی عمیقاً دینی، شیعی و عرفانی را در خود جای داده است.

حاجی‌زاده آذربایجان شرقی را مهد شعرا، ادبا، عرفا و عالمان بزرگی با شهرت جهانی دانست و تأکید کرد: این خطه از ایران اسلامی در طول تاریخ، شخصیت‌های برجسته و تحول‌آفرین بسیاری را به کشور تقدیم کرده که شهریار یکی از این چهره‌های بی‌مانند و افتخارآفرین است.

وی در پایان با مهم خواندن نکوداشت مفاخر گذشته، بر لزوم تجلیل از ادبا، شعرا و فقهای معاصر و در قید حیات نیز تأکید کرد و گفت: نباید تنها به گذشته بپردازیم و از داشته‌های ارزشمند کنونی غافل شویم.

اندرزهای اخلاقی شهریار؛ نقشه راه سعادت بشر

امین امینیان معاون استاندار و فرماندار ویژه شهرستان مراغه نیز با تجلیل از مقام والای این شاعر پرآوازه، اظهار داشت: شهریار شعر را محلی برای اندرز و توسعه فردی می‌دانست و این ویژگی، اشعار او را از دیگر شاعران متمایز می‌سازد.

وی افزود: اشعار و حتی شخصیت این شاعر نامی نه تنها در آذربایجان و ایران، بلکه در سراسر جهان پرآوازه است و این افتخاری برای فرهنگ غنی ایران اسلامی محسوب می‌شود.

فرماندار مراغه با تأکید بر عمق مضامین اخلاقی در اشعار شهریار، خاطرنشان کرد: اندرزهای اخلاقی و تربیتی شعر شهریار برای رستگاری و سعادت بشر باید استفاده شود چرا که اشعار او آئینه تمام‌نمای فضیلت‌های انسانی است.

امینیان ادامه داد: بدون تردید بهره‌مندی از اشعار شهریار می‌تواند ضامن سعادت دنیوی و اخروی همه بشریت باشد، زیرا همه اخلاقیات در اشعارش موج می‌زند.

وی اشعار شهریار را سرمایه‌ای بزرگ برای حوزه‌های اندیشه‌ورزی دانست و تصریح کرد: اشعار ژرف‌نگرانه و پندآموز وی باید به عنوان الگوهای اخلاقی و رفتاری برای مردم به کار گرفته شود.

فرماندار مراغه در پایان بر لزوم آشنایی نسل جدید با اشعار شهریار تأکید و بیان کرد: معرفی آثار این شاعر بزرگ به جوانان، سرمایه‌گذاری برای ساختن جامعه‌ای اخلاقمدار و متعالی است.

تأکید بر لزوم تقدیر از مشاهیر در دوران حیات

اسد بابایی مدیرکل کتابخانه های عمومی آذربایجان شرقی با اشاره به اینکه تقدیر از مشاهیر در زمانی که زنده هستند باید در دستور کار نهادهای فرهنگی قرار گیرد، اظهار داشت: برپایی این آئین از سوی نهاد کتابخانه‌های عمومی، ادای دین به یکی از بزرگترین شخصیت‌های ادبی و فرهنگی ایران معاصر است. یاد و نام استاد شهریار همواره در قلوب مردم حک شده و هرگز خاموش نخواهد شد.

بابایی شهریار را انسانی کامل از نظر شعر و عرفان دانست و افزود: اشعار عاشقانه شهریار، دل هر گوینده و شنونده‌ای را می‌رباید و غفلت از او ما را از لذت‌های معنوی محروم می‌کند.

وی به نقش کتابخانه‌های عمومی در توسعه فرهنگی اشاره کرد و گفت: حمایت اداره کل کتابخانه‌های عمومی از شعر و ادب با راه اندازی محافل ادبی به عنوان یکی از اولویت‌های اصلی ماست. این نهاد با برگزاری نشست‌های ادبی و محافل شعرخوانی، بستری برای پاسداشت میراث ادبی فراهم می‌آورد.

مدیرکل کتابخانه‌های عمومی آذربایجان شرقی خاطرنشان کرد: فصل جدید فعالیت کتابخانه‌های عمومی، پایگاه فرهنگی و اجتماعی و فرهنگی همه اقشار مردم است. در این راستا، کتابخانه‌ها به فضایی برای تعامل، یادگیری و رشد فرهنگی تبدیل شده‌اند.

بابایی از بهسازی ۳۰ باب کتابخانه و ساخت ۵ کتابخانه جدید در استان خبر داد و افزود: تلاش داریم دومین کتابخانه بزرگ عمومی استان پس از تبریز

را در شهر تاریخی و فرهنگی مراغه احداث کنیم که کارهای اداری آن به پایان رسیده است.

وی در پایان تأکید کرد: کتابخانه‌های عمومی تنها به امانت کتاب محدود نمی‌شوند، بلکه به عنوان مراکزی فرهنگی، میزبان برنامه‌های متنوعی از جمله محافل ادبی، نمایشگاه‌ها و کارگاه‌های آموزشی هستند تا همه اقشار جامعه بتوانند از خدمات آن بهره‌مند شوند.

نگاهی نو به میراث شهریار؛ از تأثیرپذیری تا نوآوری

عبدالله حمیدی باقری، نویسنده و استاد دانشگاه، در سخنرانی خود در این بزرگداشت اعلام کرد اشعار استاد شهریار، شاعر نامدار معاصر، همواره محور بحث‌ها و تحلیل‌های گسترده‌ای بوده است.

وی با اشاره به جدیدترین پژوهش‌ها خاطرنشان کرد: بررسی‌های اخیر، از جمله تحقیقات رضا فراهانی، نشان می‌دهد که تأثیر ایرج میرزا بر غزل‌های شهریار، بیش از هر شاعر دیگری مشهود است؛ چراکه شهریار شیفته سبک شعری ایرج میرزا بود.

این استاد دانشگاه افزود: اگرچه شهریار همانند بسیاری از ادیبان، عشق و ارادتی ویژه به حافظ داشت و از ۱۸۶ غزل او استقبال کرد، اما در نهایت، مسیر غزلیات او به شکلی دیگر رقم خورد. گویی او با آرزوی رسیدن به اوج حافظ آغاز کرد، اما ناخواسته و برخلاف میل باطنی، غزل‌هایش به سبک سعدی نزدیک‌تر شد.

زمینی‌سازی غزل؛ بزرگترین دستاورد شهریار

حمیدی باقری به تحول محتوایی شعر شهریار اشاره کرد و گفت: بررسی آثار سید محمدحسین بهجت تبریزی (شهریار) نشان می‌دهد سیر شعر او به سمت زمینی‌شدن و نزدیکی به واقعیت‌های زندگی پیش رفته است. او اگرچه از گنجینه لغات و تصاویر حافظ بهره می‌برد، اما بزرگترین دستاوردش در ۵۳۴ غزل، ورود رویدادهای عادی و پیش‌پاافتاده زندگی به این قالب کلاسیک بود.

وی ادامه داد: شهریار با جسارتی تحسین‌برانگیز، موضوعاتی را به شعرش راه داد که پیش از آن کمتر در غزل دیده می‌شد. او از کوچکترین رخدادها تا عمیق‌ترین احساسات انسانی نوشت و به این ترتیب، غزل را از فضایی صرفاً عاشقانه به بستری برای بازتاب تمام‌عیار زندگی تبدیل کرد و جایگاه خود را به عنوان شاعری نوآور تثبیت نمود.

استادی در همه قالب‌ها و اوج در «حیدربابایه سلام»

این پژوهشگر در پایان به توانایی شهریار در همه قالب‌های شعری (از جمله ۵۳۴ غزل، ۱۰۰ قصیده و ۲۵ مثنوی طولانی) اشاره و به شاهکار او، منظومه «حیدربابایه سلام» پرداخت و گفت: به گمان من، شهریار زاده شده بود تا این منظومه را به ادبیات ایران هدیه کند. حیدربابا تنها توصیف زادگاه شاعر نیست، بلکه مرثیه‌ای عمیق بر روزگار از دست رفته انسان مدرن است.

وی افزود: این اثر با تصویرگری خاطرات گذشته و طبیعت بکر، حس نوستالژی عمیقی را در انسان امروز برمی‌انگیزد و دغدغه‌های مشترک او مانند صنعتی شدن، از دست دادن ریشه‌ها و فاصله از طبیعت را به شکلی هنرمندانه بیان می‌کند.