آذربایجان شرقی رتبه اول فرآوری خشکبار در کشور را دارد

شهرهای مراغه، ملکان، بناب، آذرشهر و ممقان تنها تعدادی از تولیدکنندگان محصولات متعدد خشکبار در استان آذربایجان شرقی هستند که ظرفیت‌های بالایی برای تولید، فرآوری و آماده‌سازی محصولات برای صادرات به کشورهای همسایه چون عراق و ترکیه و حتی کشورهای ثروتمند اروپایی دارند.

از تولیدات خشکبار این شهرها می‌تواند به محصولات پر تقاضایی چون پسته، بادام کاغذی، گردو کاغذی، قیسی خشک، فندق، گردو خشک، کشمش، سبزه، سبزه تیزابی، برگه هلو، برگه زردآلو و به‌بیان‌دیگر میوه‌های خشک از قبیل میوه‌های فوق و آلو و آلوچه و آلبالو و زردآلوی خشک، خرما، انجیر خشک، نخود، لپه و کشمش را نام برد که هم در داخل ایران و نیز خارج از کشور خواهان خود را دارد.

در حال حاضر استان آذربایجان شرقی در حوزه فرآوری و بسته‌بندی محصولات از وضعیت قابل قبولی برخوردار است اما مطمئناً با توجه به ظرفیت‌های موجود انتظار می‌رود تا با برگزاری نشست‌های مختلف، بتوان نقاط ضعف صنعت خشکبار استان را شناسایی کرده و آن‌ها را رفع کرد.

نقاط قوت موجود مثل همین صنعت بسته‌بندی را نیز می‌توان با مطالعه و تحقیق به تکنولوژی روز دنیا مجهز کرده و با تکمیل آن توسط بازاریابی بین‌المللی، افق تازه‌ای برای صادرات به روی تولیدکنندگان خشکبار در آذربایجان و ایران گشود.

صادرات خشکبار آذربایجان شرقی تحت تأثیر تحریم‌ها و مشکلات بانکی

علیرضا شکوری از فعالان حوزه خشکبار استان آذربایجان شرقی در خصوص وضعیت فعلی این صنعت در استان و مشکلات آن به خبرنگار ما گفت: صادرات محصولات خشکبار از ارزش‌افزوده بالایی برخوردار است و می‌تواند با توجه به شرایط فعلی کشور که نیاز شدیدی به ارزآوری و صادرات وجود دارد، به‌اندازه و سهم خود در کاهش مشکلات نقش‌آفرینی کند.

وی افزود: بازارهای دست‌نخورده‌ای مثل کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و نیز بازارهای اروپا و آمریکا برای ما در صورت دسترسی می‌تواند بسیار سود ده باشد، چراکه کیفیت و سطح تولیدات آذربایجان در دنیا کم‌نظیر است.

وی ادامه داد: بااین‌حال با برقراری تحریم‌های بین‌المللی و مشکلاتی که در تجارت جهانی و تعاملات بانکی به وجود آمده، شرایط صادرات برای ما و بسیار از تولیدکنندگان خشکبار ازدست‌رفته است. در این میان دولت، اتاق بازرگانی و سایر سازمان‌های مسئول باید دست‌به‌کار شده و راه و روشی برای تسهیل روند تجارت و صادرات محصولات را به تولیدکنندگان نشان دهند.

این فعال اقتصادی گفت: هم‌اکنون صنعت خشکبار آذربایجان صادرات خوبی به سایر استان‌های کشور و نیز برخی کشورهای همسایه دارد اما در صورت باز شدن راه صادرات، شاهد ارزآوری، اشتغال‌زایی و یک منبع درآمد پایدار و سرشار برای استان و مردم آذربایجان خواهیم بود.

شکوری افزود: یکی دیگر از مشکلات که به‌نوبه خود تأثیر منفی زیادی روی صنعت خشکبار استان دارد، بحث نبود میدان مرکزی و مجتمع ویژه ارائه محصولات در حوزه آجیل و خشکبار و عدم‌حمایت مسئولان برای ایجاد اشتغال در این حوزه است که با کمی اراده از طرف مسئولان ذی‌ربط می‌توان نسبت به حل آن گام برداشت.

رتبه اول کشوری آذربایجان شرقی در فرآوری خشکبار

ایاز برنو مدیر صنایع تبدیلی و غذایی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی نیز با بیان اینکه این استان در فرآوری محصولات خشکبار رتبه اول کشور را دارا است، گفت: هم‌اکنون صنعت بسته‌بندی و فرآوری محصولات کشاورزی در استان آذربایجان شرقی در سطح قابل قبولی قرار دارد و به‌جایی رسیده که تولیدات بومی و نیز محصولات سایر استان‌ها پس از بسته‌بندی در کارخانه‌های آذربایجان شرقی، به بازار داخلی عرضه‌شده و یا صادر می‌شود.

وی ادامه داد: با تلاش‌هایی که صورت گرفته و همکاری‌های بسیار خوبی که با بخش خصوص انجام داده‌ایم، در زمینه صنایع تبدیلی و غذایی در استان اقدامات خوبی انجام‌گرفته است و تلاش‌های بسیاری را در زمینه احداث کارگاه‌ها و کارخانه‌های فرآوری در استان به‌ویژه توسط بخش خصوصی شاهد بوده‌ایم. به‌طور نمونه امروز ۱۲۰ سردخانه در آذربایجان شرقی احداث شده است و ۲۰ سردخانه دیگر نیز با همت و تلاش بخش خصوص به‌زودی احداث خواهد شد.

برنو ادامه داد: استان آذربایجان شرقی به دلیل قرارگیری در مسیر صادرات، مرکز مهمی در زمینه فرآوری محصولات به شمار می‌رود ازجمله این‌که اقلام بسیاری از خشکبار همچون کشمش و پسته وارد استان شده و بسته‌بندی می‌شود؛ اکنون استان درزمینهٔ فرآوری خشکبار دارای رتبه اول کشور است.

نیاز به بازاریابی و کار بیشتر برای معرفی و یافتن مشتری

مرتضی باباپور، کارشناس حوزه بازرگانی و صادرات در خصوص وضعیت کلی صادرات خشکبار در کشور و آذربایجان شرقی و نیز موانع موجود در این مسیر به ما گفت: اساس صادرات خشکبار ایران روی پسته، کشمش، خرما و به‌تازگی کمی انجیر است؛ میزان صادرات سایر کالاها مانند گردو، بادام‌هندی، فندق و… کمتر از محصولات دیگر است که در آمارها به چشم نمی‌آید. بنابراین کل صادرات خشکبار ایران روی همین ۳ محصول پسته، کشمش و خرما پایه‌گذاری شده است. البته کمتر بودن صادرات سایر محصولات نشان از وجود ظرفیت و نیاز به بازاریابی و کار بیشتر برای معرفی و یافتن مشتری برای آن‌ها است.

وی ادامه داد: از مهم‌ترین مشکلاتی که امروز می‌توان در حوزه صادرات محصولات خشکبار به آن‌ها اشاره کرد، بحث آوردن ارز حاصل از صادرات است که وجود تحریم‌ها چندین سال است باعث بروز مشکلات عدیده‌ای برای صادرکنندگان شده است.

این کارشناس اقتصادی افزود: همچنین بحث ارز ۴۲۰۰ تومانی و لزوم تحویل ارز حاصل از صادرات به بانک مرکزی نیز گرفتاری‌هایی ایجاد کرده است. این ۲ مورد از مشکلات اداری این مسیر است و در درجه بعدی باید به رقابت شدید بین ایران و کشورهای مختلف برای در دست گرفتن بازارهای هدف اشاره کرد که لزوم به‌روز بودن استراتژی‌های بازاریابی و نیز بسته‌بندی‌های خلاقانه و سایر موارد این‌چنینی را به ما گوشزد می‌کند.

توجه مناسب به محصولات خشکباری به عنوان یکی از اقلام صادراتی سنتی که قدمتی چندین ساله در عرصه صادرات ایران و آذربایجان دارد، گامی مناسب در جهت اقتصاد مقاومتی و دوری از وابستگی به نفت خواهد بود.

با گسترش فعالیت‌های بازاریابی و تبلیغاتی کشورهای دیگر درزمینهٔ خشکبار و تداوم صدور سنتی محصولات ایرانی، کاهش نسبی در سهم شهرهای ایران از بازار خشکبار جهانی به وجود آمده است و به‌تبع آن، درآمدهای ارزی ناشی از آن و کاهش مشتریان خشکبار ایران به وقوع پیوسته است.

شناخت عوامل مؤثر در بازاریابی خشکبار آذربایجان با دستیابی به راه‌حل‌ها و اصول سیاست‌گذاری‌های مناسب برای حضور فعال ابتدا در بازارهای منطقه‌ای و سپس جهانی باید در زمره برنامه‌های سازمان‌های مرتبط در استان قرار بگیرد.